PRAWO
NIERUCHOMOŚCi
blog prawników kancelarii KZZiP

I.            Wstęp

 

W lipcu ubiegłego roku Prezydent RP przedłożył Sejmowi projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (tzw. ustawę krajobrazową), nad którym obecnie od kilku miesięcy pracuje specjalna sejmowa podkomisja. U podstaw proponowanych zmian legła idea stworzenia regulacji prawnej, która umożliwiałaby przeciwdziałanie postępującemu niszczeniu krajobrazu. Należy podkreślić, iż idea ta jest odzwierciedleniem unijnych wytycznych dot. promowania ochrony, gospodarki i planowania krajobrazu, zawartych w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, której Polska jest stroną od czerwca 2004 roku. Nowelizacja ustawy przewiduje obowiązek powszechnej identyfikacji, waloryzacji krajobrazów oraz ich ochrony, ponadto zawiera regulacje porządkujące kwestie związane z lokalizacją tablic i urządzeń reklamowych.

 

 Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie istoty proponowanych projektem zmian.

 

II.            Identyfikacja i waloryzacja krajobrazu

 

Zagadnienie ochrony krajobrazu zostało uregulowane w projekcie poprzez włączenie do ustawy o ochronie przyrody nowego rozdziału- Planowanie ochrony krajobrazu. Nowa regulacja przewiduje, iż to w gestii sejmików województwa pozostanie ustanowienie wymogów ochrony krajobrazu. Owe wymogi mają być wyznaczane dla poszczególnych zdefiniowanych prawnie krajobrazów priorytetowych, na podstawie tzw. audytów krajobrazowych, których celem byłaby identyfikacja i charakterystyka rodzajów krajobrazów na terenie danego województwa, ich waloryzacja i wskazanie krajobrazów szczególnie wartościowych, tzw. krajobrazów priorytetowych. Przedmiotowe audyty należałyby do zadań własnych samorządu województwa, które byłyby zobowiązane do ich przeprowadzenia nie rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.

 

Konsekwencją uznania danego krajobrazu za szczególnie cenny, byłoby wydanie, w drodze aktu prawa miejscowego, przez samorząd województwa urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu. Wprowadzenie owych zasad dawałoby możliwość wprowadzenia ograniczeń dot. lokalizacji zabudowy oraz zasady lokalizacji dominant krajobrazowych tj. obiektów o wiodącym oddziaływaniu wizualnym w krajobrazie, np. wysokie budynki czy farmy wiatrowe. Urbanistyczne zasady będą mogły również precyzować wytyczne dot. ładu przestrzennego jak np. nieprzekraczalne parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy, maksymalną wysokość zabudowy, czy dopuszczalną kolorystykę obiektów budowlanych.

 

III.            Lokalizacja reklam

 

Projektodawcy dostrzegli problem lokalizacji tablic i urządzeń reklamowych w sposób praktycznie dowolny i bez ograniczeń, co do ich wyglądu. Remedium na powyższy problem mają stanowić nowe uprawnienia gminy do decydowania o zasadach rozmieszczania i wielkości nośników reklamowych. Proponowane zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym umożliwią radom gmin ustalanie, w drodze aktów prawa miejscowego, zasad sytuowania tablic i urządzeń reklamowych, ogrodzeń i obiektów małej architektury. Dodatkowym narzędziem porządkującym przedmiotowe kwestie ma być umożliwienie gminom nakładania opłat od sytuowanych na ich terenach reklam. Jednak należy podkreślić, iż takie uprawnienie będzie przysługiwało gminom jedynie na obszarze, dla którego ustalono ww. zasady sytuowania reklam.

 

IV.            Lokalizacja farm wiatrowych

 

Największe kontrowersje budzą projektowane zmiany, które będą miały duży wpływ na polski sektor energetyczny, którego przedstawiciele jednomyślnie krytykują prezydencki projekt, twierdząc, iż jest on projektem nieprzygotowanym, niejasnym i niespójnym z obowiązującymi obecnie regulacjami prawnymi, a ponadto uchwalenie ustawy krajobrazowej w obecnym kształcie będzie wiązało się z wysokimi kosztami.

 

Rozwój energetyki wiatrowej to jeden z priorytetów polskiej polityki energetycznej
i ekologicznej. Nowelizacja ustawy w dużej mierze ingeruje w kwestie lokalizacji farm wiatrowych. Proponowane zmiany dot. ochrony krajobrazu, w świetle, których farmy wiatrowe byłyby zaliczane do dominant krajobrazowych, mogłyby w efekcie doprowadzić do zahamowania rozwoju tego sektora. Ponadto dużej krytyce został poddany pomysł odebrania gminom uprawnień w zakresie wydawania decyzji o lokalizacji farm wiatrowych na rzecz województw, co argumentuje się niezgodnością z konstytucyjną zasadą dot. kompetencji poszczególnych szczebli samorządowych oraz brakiem wymaganych w przedmiotowej kwestii informacji i wiedzy na poziomie województw.

 

V.            Parki krajobrazowe

 

Proponowane zmiany ponadto wzmocnią dość znacznie pozycję parków krajobrazowych
i obszarów chronionego krajobrazu. Jednym z celów audytów krajobrazowych jest wytypowanie terenów, które powinny zostać objęte jedną z powyższych form ochrony. Projektodawca przewidział wprowadzenie ograniczeń w zakresie lokalizacji dominant krajobrazowych w parkach krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu, a ponadto nowe regulacje umożliwiałyby powołanie lub powiększenie na wniosek gminy obu ww. form ochrony.

 

VI.            Podsumowanie

 

Ochrona polskiego krajobrazu przed postępującą degradacją jest dzisiaj niezbędna. Przedstawiony przez Prezydenta RP projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu może stanowić remedium dla powyższego problemu. Pozytywnie należy ocenić próbę wdrożenia postanowień Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, które pozwolą na skuteczną ochronę zarówno krajobrazu kulturowego, jak i przyrodniczego Polski. Nie mniej jednak należy pamiętać, iż pomimo nadrzędnego celu, jakim jest ochrona krajobrazu, rozwój energetyki odnawialnej jest jednym z priorytetów polskiej polityki energetycznej, a uchwalenie ustawy w obecnym kształcie zdecydowanie utrudni realizację inwestycji w Polsce, co negatywnie wpłynie na krajowy sektor energetyczny.

Autor: Olga Wasilewska – prawnik z Kancelarii Zając Zarębski i Partnerzy

Zapraszam serdecznie na najbliższą wtorkową audycję na antenie Polskiego Radia 24 o godz. 14, która będzie poświęcona regulacjom prawnym umieszczenia wielkoformatowych reklam zewnętrznych. Audycja będzie później możliwa do odsłuchania na stronach internetowych Polskiego Radia 24.

Lipiec7

Klasyfikacja wolnostojących nośników reklamowych

Opublikowane przez mariusz_zajac w Prawo budowlane | Komentowanie nie jest możliwe

Klasyfikacja wolnostojących nośników reklamowych
- komentarz do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 maja 2011 roku, sygn. II OSK 883/10


… o tym czy urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem czy też nie, nie decyduje sposób i metoda związania z gruntem, nie decyduje również technologia wykonania fundamentu i możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce, ale to czy wielkość tego urządzenia, jego konstrukcja, przeznaczenie i względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania”

W omawianym wyroku NSA zajął się problematyką klasyfikacji wolnostojących urządzeń reklamowych na gruncie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, a szczególności określeniem, czy wolnostojący nośnik reklamowy stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 ust. 3 Prawa budowlanego.

Orzeczenie zapadło w sprawie zainicjowanej zgłoszeniem zamiaru wykonania robót budowlanych polegających na zainstalowaniu na działce gruntu wolnostojącego nośnika reklamowego. W odpowiedzi na powyższe zgłoszenie organ administracji architektoniczno-budowlanej wniósł sprzeciw wskazując, iż zamiar inwestora nie mieści się w dyspozycji art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 29 ust. 2 pkt 6 Prawa budowlanego, a w konsekwencji usytuowanie nośnika reklamowego będzie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę.

NSA rozpoznając wniesioną skargę kasacyjną wskazał, iż zagadnieniem spornym w tej sprawie jest klasyfikacja urządzenia reklamowego objętego zgłoszeniem inwestora, składającego się z wolno stojącej tablicy reklamowej zamocowanej na słupie o wysokości 5 m., utwierdzonym w prefabrykowanym żelbetonowym fundamencie, posadowionym na ziemi. Sąd dokonując się oceny okoliczności tej sprawy, wskazał, iż ze względu na rozmiary urządzenia reklamowego, jak i obciążeniowe działanie stopy fundamentowej słupa reklamowego powoduje, iż takie urządzenie stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 pkt. 3 Prawa budowlanego. W ocenie NSA możliwość ewentualnego przestawiania takiego urządzenia reklamowego i wykonanie go z elementów prefabrykowanych, nie stanowi przeszkody do uznania powyższego urządzenia za obiekt trwale związany z gruntem. Należy natomiast zwrócić uwagę, iż przedmiotowe urządzenie, w skutek przenoszenia przez płytę fundamentową na podłożę całość obciążeń, nie może zostać przesunięte lub zniszczone przez działanie sił przyrody.

Dlatego też, zdaniem NSA, o uznaniu czy dany obiekt jest w sposób trwały związany z gruntem, powinno każdorazowo rozstrzygać czy cechy takiego obiektu, takie jak jego wielkość, przeznaczenie, oraz związane z jego użytkowaniem względy bezpieczeństwa wymagają trwałego związania takiego obiektu z podłożem.

Należy wskazać, iż powyższy wyrok NSA wpisuje się w dominujący nurt orzecznictwa sądów administracyjnych, w myśl którego wolnostojące urządzenia reklamowe stanowią budowlę i ich posadowienie wymaga uzyskania przez inwestora decyzji o pozwoleniu na budowę. Warto w tym miejscu wskazać, na niektóre uprzednie wyroku NSA, w tym wyrok NSA z dnia15 maja 2009 roku (sygn. akt 811/08, opubl. Lex nr 574315), oraz wyrok z 23 czerwca 2006 roku (sygn. akt II OSK 923/05, opubl. http://orzeczenia.nsa.gov.pl), w uzasadnieniu których podnoszone było znaczenie starannej oceny parametrów i cech urządzeń reklamowych, właśnie w celu ustalenia, czy taki obiekt powinien zostać trwale połączony z gruntem.

Warto także wskazać na inny wyrok NSA z dnia 20 maja 2011 roku (sygn. akt II OSK 882/10, http://orzeczenia.nsa.gov.pl), w którym dokonana została wykładnia pojęcia „instalowania tablic i urządzeń reklamowych”, użytego w art. 29 ust. 2 pkt. 6 Prawa budowlanego. W przedmiotowym wyroku NSA uznał, iż przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do montowania urządzeń reklamowych na istniejących już obiektach budowlanych.

Podsumowując, należy wskazać, iż w świetle obecnej linii orzeczniczej sądów administracyjnych montaż wolnostojących obiektów reklamowych o znacznych rozmiarach, będzie wymagał uzyskania pozwolenia na budowę przez inwestora.

Link do orzeczenia:

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/FF92B38B26

por. przepisy Prawa Budowlanego

art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

3)                 budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

art. 29 ust. 2 Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:

6)         instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym;

30 ust. 1 pkt 2 Zgłoszenia właściwemu organowi wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3:

2)         wykonywanie robót budowlanych, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1, 4-6 oraz 9-13;