Kiedy można wypowiedzieć umowę najmu?

Wstęp

Oddając nieruchomości innej osobie w najem na czas określony lub nieokreślony, właściciel powinien mieć świadomość zasad na jakich będzie mógł w późniejszym okresie rozwiązać stosunek najmu. Uprawnienia właściciela do jednostronnego wypowiedzenia stosunku najmu zależeć będą przede wszystkim od typu zawartego najmu (na czas oznaczony lub nieoznaczony), rodzaju nieruchomości oddanej w najem, treści umowy, a także posiadania przez najemcę statusu lokatora w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

 Zasadniczo strony umowy najmu mogą w zawartej umowie określić przypadki, w których mogłoby dojść do wcześniejszego rozwiązania umowy przez którąś ze stron, jednakże taka regulacja nie może naruszać zasad wynikających z przepisów prawa. W przeciwnym wypadku postanowienia uprawniające stronę do jednostronnego rozwiązania umowy okażą się nieważne i nie będzie można się na ich podstawie np. domagać nakazania eksmisji najemcy z zajmowanego pomieszczenia.

Jednostronne rozwiązanie umowy najmu zawartej na czas nieokreślony

Rozwiązanie umowy najmu zawartej na czas nieokreślony, której przedmiotem nie jest lokal mieszkalny najmowany przez lokatora, jest stosunkowo najłatwiejsze. Regulacje kodeksu cywilnego pozostawiają stronom dowolność w określeniu katalogu przypadków, w których strony mogłyby rozwiązać umowę. Jeżeli takie regulacje nie zostały zawarte w umowie, wówczas każda ze stron może wypowiedzieć stosunek najmu z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia, uzależnionych od terminu zapłaty czynszu. Jeżeli czynsz jest płatny w odstępach czasu dłuższych niż miesiąc, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego; jeżeli czynsz jest płatny miesięcznie – na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego; gdy czynsz jest płatny w krótszych odstępach czasu – na trzy dni naprzód; natomiast gdy najem jest dzienny – na jeden dzień naprzód.

Dodatkowo umowa najmu może zostać rozwiązana przez jedną ze stron w przypadkach przewidzianych w ustawie, np. w przypadku nie usunięcia wad przedmiotu najmu przez wynajmującego, zwłoki z zapłatą czynszu przez najemcę, użytkowania przedmiotu najmu z w sposób sprzeczny z umową etc.

Jednostronne rozwiązanie umowy najmu zawartej na czas określony

Możliwość jednostronnego rozwiązania umowy zawartej na czas oznaczony uzależnione jest od zawarcia przez strony stosownego postanowienia w treści umowy, określającego przypadki i zasady według, których jedna ze stron będzie uprawniona do rozwiązania umowy. W przypadku braku takich postanowień, strony nie są uprawnione do jednostronnego skrócenia okresu najmu.

Ponadto należy wyjaśnić, iż do rozwiązania umowy może dojść, podobnie jak w przypadku umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony w sytuacji nienależytego wykonywania obowiązków kontraktowych przez jedną ze stron.

Jednostronne rozwiązanie umowy najmu zawartej lokalu mieszkalnego

W przypadku najmu lokali mieszkalnych mamy doczynienia z dalszymi obostrzeniami w zakresie możliwości jednostronnego rozwiązania stosunku najmu. Zakres ograniczeń możliwości swobodnego uregulowania przez stron zasad jednostronnego rozwiązywania umowy zależeć będzie od osoby najemcy, tj. czy najemca jest lokatorem w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, tj. osobą korzystającą z lokalu mieszkalnego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Jeżeli najemca nie jest lokatorem w rozumieniu powyższych przepisów, wówczas minimalny okres wypowiedzenia nie może być krótszy niż trzy miesiące ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli czynsz jest płatny miesięcznie. Ponadto możliwe jest wypowiedzenia umowy najmu z powodu istotnego naruszenia obowiązków umownych przez drugą stronę, z tym że, iż wynajmujący może jednostronnie wypowiedzieć umowę z powodu zaległości czynszowych za co najmniej dwa pełne okresy rozliczeniowe, po uprzednim wyznaczeniu najemcy dodatkowego miesięcznego terminu do zapłaty.

W przypadku umów najmu lokalu mieszkalnego regulowanych przez ustawę o ochronie praw lokatorów uprawnienia właściciela do jednostronnego rozwiązania umowy najmu są daleko ograniczone, co w sposób szczegółowy zostało określone w art. 11 tejże ustawy. W przypadku nienależytego wykonywania obowiązków przez lokatora, takich jak użytkowanie lokalu w sposób sprzeczny z umową pomimo pisemnego upomnienia wynajmującego, zaległość w uiszczaniu opłat za co najmniej trzy pełne okresy płatności i nieuregulowanie zaległości pomimo wyznaczenia dodatkowego miesięcznego okresu płatności lub podnajęcia lokalu bez zgody właściciela, lub też lokal znajduje się w budynku wymagającym rozbiórki lub remontu, wynajmujący może rozwiązać stosunek najmu z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego.

W przypadkach kiedy nie można stwierdzić nienależytego wykonywania obowiązków umownych przez lokatora wynajmujący będzie uprawniony do rozwiązania umowy jedynie w przypadku gdy sam zamierza zamieszkać w wynajmowanym lokalu lub zamierza uczynić to ktoś z osób wobec których ma on obowiązek alimentacyjny albo czynsz najmu w skali roku jest niższy niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu a najemca nie zamieszkuje w lokalu przez okres  dłuższy niż roku lub posiada tytuł prawny do innego lokalu położonego w tej samej nieruchomości. W przypadku wypowiedzenia stosunku najmu z uwagi na zamiar wynajmującego zamieszkania w lokalu długość okresu wypowiedzenia jest wówczas uzależniona od faktu przysługiwania najemcy tytułu prawnego do innego lokalu. Jeżeli najemca dysponuje takim tytułem prawnym okres wypowiedzenia wynosi pół roku, natomiast w przeciwnym wypadku 3 lata.

Jednostronne rozwiązanie umowy najmu okazjonalnego

W jednym ze wcześniejszych wpisów przedstawiałem Państwu podstawowe założenia umowy najmu okazjonalnego zaznaczając, iż skuteczne zawarcie takiej umowy, skutkować będzie ułatwieniami w zakresie rozwiązania zawartej umowy. W szczególności strony mogą zawrzeć w umowie klauzule uprawniającą którąkolwiek ze stron do wcześniejszego rozwiązania umowy, jednakże okres wypowiedzenia w przypadku umów, dla których czynsz płatny jest miesięcznie nie może być krótszy aniżeli trzy miesiące. Ponadto wynajmujący może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 7 dniowego okresu wypowiedzenia jeżeli najemca nie dostarczył oświadczenia właściciela innego lokalu potwierdzające prawo do korzystania z takiej nieruchomości przez najemcę. W przypadkach nienależytego wykonywania umowy przez najemcę uprawnienia wynajmującego do jednostronnego rozwiązania umowy są analogiczne jak w przypadku zwykłej umowy najmu regulowanej ustawą o ochronie praw lokatorów.

• najem
• najem lokali
• najem okazjonalny
• umowa najmu
• wypowiedzenie najmu